Inter bellorum magnorum aut vixdum

Inter bellorum magnorum aut vixdum finitorum aut imminentium curas intercessit
res parva dictu, sed quae studiis in magnum certamen excesserit. M. Fundanius
et L. Valerius tribuni plebis ad plebem tulerunt rogationem de Oppia lege
abroganda. Ad suadendum dissuandendumque multi nobiles prodibant. Capitolium
turba hominum faventium adversantiumque legi complebatur. Matronae nulla nec
auctoritate nec verecundia nec imperio virorum contineri limine poterant, omnes
vias urbis aditusque in forum obsidebant, viros descendentes ad forum orantes ut,
florente re publica, crescente in dies privata omnium fortuna, matronis quoque
pristinum ornatum reddi paterentur. Augebatur haec frequentia mulierum in dies;
nam etiam ex oppidis conciliabulisque conveniebant. Iam et consules praetoresque
et alios magistratus adire et rogare audebant; ceterum minime exorabilem alterum
utique consulem, M. Porcium Catonem, habebant, qui pro lege, quae abrogabatur,
ita disseruit: «Equidem non sine rubore quodam paulo ante per medium agmen
mulierum in forum perveni. Quod nisi me verecundia tenuisset, dixissem: ‘Qui hic
mos est in publicum procurrendi et obsidendi vias et viros alienos appellandi? Istud
ipsum suos quaequae domi rogare non potuistis? An blandiores in publico quam in
privato et alienis quam vestris estis? Quamquam ne domi quidem vos, si sui iuris
finibus matronas contineret pudor, quae leges hic rogarentur abrogarenturve curare
decuit.’»